SOORTEN PSYCHOTHERAPIE
Welke soort van psychotherapie het beste bij u past, kunt u het beste zelf – eventueel in samenspraak met uw huisarts -beoordelen. Vanzelfsprekend ben ik zelf het meest enthousiast over systeemtherapie. Daarnaast maak ik ook gebruik van technieken uit andere soorten van psychotherapie. Ik ben echter uitsluitend erkend als systeemtherapeut en lid van de Nederlandse Vereniging voor Relatie- en Gezinstherapie (NVRG) Daarmee heb ik mij verbonden aan de beroepscode voor psychotherapeuten.
Als u achtergrondinformatie wil over diverse psychotherapeutische stromingen dan kan de onderstaande tekst interessant voor u zijn .
Psychotherapie kent grote verscheidenheid in
- de verschillende daarop afgestemde behandelingssituaties (ambulant, dag klinisch en klinisch);
- de verschillende soorten van behandelintensiteit;
- de keuze voor de verschillende methoden en technieken.
De belangrijkste vormen van psychotherapie, waarbinnen diverse methoden kunnen worden toegepast, zijn:
Relatie- en gezinstherapie (systeemtherapie)
Relatietherapie en gezinstherapie zijn twee specifieke vormen van psychotherapie. Kenmerkend voor deze vormen van therapie is dat partners of gezinsleden meestal samen in therapie zijn. In de therapie staan de problemen van een of meerdere betrokkenen centraal.
Tegenwoordig worden relatietherapie en gezinstherapie ook wel systeemtherapie genoemd en heet de therapeut systeemtherapeut. In de therapie kunnen de deelnemers zich bewust worden van onderlinge reacties op elkaar en begrijpen welke invloed zij op anderen hebben. Vaak wordt er huiswerk afgesproken, bijvoorbeeld om uit te proberen hoe het bevalt om zaken anders te doen dan voorheen.
Cognitieve gedragstherapie
Cognitieve gedragstherapie is voortgekomen uit gedragstherapie en cognitieve therapie. Bij gedragstherapie ligt de nadruk op het wijzigen van gedragspatronen die emotionele problemen in stand houden. Bij cognitieve therapie ligt de nadruk op het wijzigen van de manier van denken die patiënten hanteren. Binnen de cognitieve gedragstherapie, ligt de nadruk soms meer op de manier van denken en interpreteren van de patiënt, soms meer op de manier van doen en laten. De behandelingen zijn klacht- of probleemgericht en kortdurend van opzet. De therapeut werkt veel met oefeningen en huiswerk. De meeste behandelingen nemen tussen de tien en vijfentwintig zittingen in beslag.
Psychoanalyse en psychoanalytische psychotherapie
Zowel de psychoanalyse en psychoanalytische psychotherapie gaat ervan uit dat we ons vaak niet bewust zijn van de drijfveren van ons gedrag. Soms wordt iemand in zijn of haar functioneren geremd door gevoelens die niet alleen met actuele gebeurtenissen te maken hebben. Het doel van psychoanalyse en psychoanalytische psychotherapie is het bewust maken van verborgen gedachten en gevoelens. Dat maakt het mogelijk om psychische problemen beter te begrijpen, te verwerken en op zoek te gaan naar andere mogelijkheden om met deze situaties om te gaan. Psychoanalyse gaat uit van een intensief therapeutisch contact: de patiënt ligt vier of vijf keer per week op een bank, de psychotherapeut zit op een stoel erachter. Een psychoanalyse duurt doorgaans meerdere jaren. Bij psychoanalytische psychotherapie is de therapie minder intensief: de patiënt komt tweemaal per week tot eenmaal per twee weken. Anders dan bij psychoanalyse zitten patiënt en psychotherapeut tegenover elkaar. Psychoanalytische psychotherapie duurt over het algemeen één tot enkele jaren.
Cliëntgerichte psychotherapie
Cliëntgerichte psychotherapie werd tot voor kort Rogeriaanse psychotherapie genoemd, naar haar belangrijkste grondlegger, de Amerikaanse psycholoog Carl Rogers. Cliëntgerichte psychotherapie is persoonsgericht, procesgericht en pragmatisch. Persoonsgericht betekent in de eerste plaats dat de cliënt als persoon centraal staat. In de tweede plaats betekent het dat de cliënt zelf bepaalt wat hij of zij wel en niet in de therapie aan de orde wil stellen, hoe ver hij of zij daarin wil gaan, enzovoorts. Procesgericht wil zeggen dat de therapie een proces is dat erop gericht is het denken, voelen en handelen te (her)integreren. Pragmatisch houdt in dat de therapeut niet aan één manier van werken vastzit, maar meerdere benaderingswijzen kent.
Groepspsychotherapie
Groepspsychotherapie vindt plaats in een groep van (meestal) acht tot tien patiënten, ieder werkt wel aan zijn of haar eigen problemen. De groep helpt daarbij. Deze vorm van psychotherapie is geschikt voor iedereen die ook met individuele psychotherapie behandeld kan worden. Er zijn psychotherapiegroepen voor onder meer patiënten met angst- en stemmingsstoornissen, eetstoornissen, persoonlijkheidsstoornissen, arbeidsgerelateerde klachten, etc.
Bij de keuze voor diverse vormen van groepspsychotherapie spelen meerdere factoren een rol, zoals de problematiek, de mogelijkheden en de persoonlijke voorkeur van de patiënt in relatie tot diens omstandigheden.
De doelstelling en duur van groepspsychotherapie kunnen verschillen. Er is bijvoorbeeld de kortdurende, klachtgerichte groepspsychotherapie en de langer durende meer persoonsgerichte groepspsychotherapie. Ook zijn er vormen van kortdurende persoonsgerichte groepspsychotherapie. De duur kan variëren van twaalf tot zestien sessies tot een aantal jaren.
Kinder- en jeugdpsychotherapie
Kinder- en jeugdpsychotherapie is bedoeld voor kinderen en jongeren van 0 tot 22 jaar en hun ouders of verzorgers. Zij hebben uiteenlopende problemen op psychisch, sociaal-emotioneel of gedragsmatig gebied.
Deze vorm van psychotherapie wordt toegepast als de ontwikkeling van het kind verstoord dreigt te raken of stagneert. De therapie begint met het zorgvuldig in kaart brengen van het functioneren van het kind en zijn of haar omgeving, zoals ouders en school. Daarna wordt de behandeling gekozen die het best aansluit bij zijn of haar problematiek. Tevens biedt de therapeut ouderbegeleiding of -therapie aan in groeps- of gezinsverband.
Kinderen tot 12 jaar worden vaak behandeld in een spelkamer. Hier kan het kind allerlei spelmaterialen gebruiken om zich te uiten. Jongeren zitten vaker in een gesprekskamer. Daarnaast is er groepstherapie. Deze is geschikt voor kinderen en jongeren met problemen in de omgang met leeftijdgenoten. Er is ook gezinspsychotherapie waarbij de behandeling gericht is op het hele gezin. Dit is belangrijk wanneer gezinsleden onderdeel zijn van het probleem.
Integratieve psychotherapie
Integratieve psychotherapie kan worden gedefinieerd als ‘het al dan niet in combinatie, op een verantwoorde en verantwoordbare wijze kunnen toepassen van verschillende methoden van behandeling’. De therapeut combineert bij de integratieve benadering methoden en technieken die in verschillende therapeutische theorieën ontwikkeld zijn.
In de praktijk combinerenpsychotherapeuten specifieke interventies uit de eigen stroming met interventies uit andere richtingen en met algemene therapiefactoren.